سورل چیست؟
گیاه دارویی ترشک یا Sorrel با نام علمی Rumex Acetosella گیاهی است که از ریشه، دانه و برگ آن علاوه بر تغذیه، برای درمان هم استفاده می‌شود. شکل ظاهری این گیاه شبیه به اسفناج و بومی اروپا است. این گیاه دارای اسیدی با نام اگزالیک است که یک طعم ترش دوست داشتنی به آن می‌دهد. سورِل کالری کمی دارد و سرشار از آب است. اصولا فقط برگ این گیاه خوراکی است و از ریشه و دانه آن دارو می‌سازند.
نام‌های دیگر سورل
این گیاه را در مناطق مختلف به نام‌های متفاوتی می‌شناسند: ترشک اسفناجی، حماض، حماض‌الماء، ترشه، حماض البقر، ساق تروشک، رومکس، حمیضه، نیره خراسانی، اوزیل، استاک، اشلیه پاتم، ساق ترشک، ترشک درشت، حماض شیرین، حلیمون، طوطاق و امروله نام برد.
گرچه ترشک گیاه بومی اروپا است؛ اما در مناطق معتدل ایران نیز می‌روید و از قدیم به عنوان یک سبزی سرشار از موارد مفید شناخته شده است. اگرچه امروزه مصرف خوراکی این گیاه پایین آمده؛ اما مصرف دارویی آن رو به افزایش است.
خواص درمانی گیاه سورل چیست؟
اشتها را زیادتر می‌کند.
فشار خون را پایین می‌آورد.
از سرطان پیشگیری می‌کند.
سیستم ایمنی بدن را قوی می‌کند.
عمل هضم غذا را راحت‌تر می‌کند.
در جوان‌سازی پوست اثری مثبت دارد.
از عفونت‌های پوستی جلوگیری می‌کند.
برای دیابت و کلیه‌ها و همین طور قلب مفید است.
جریان خون را بالا می‌برد و در قوی کردن استخوان‌ها اثری مثبت دارد.
این گیاه به علت داشتن ویتامین آ به بهبود سوی چشم کمک می‌کند.
چگونه سورل را مصرف کنیم؟
سورل یک گیاه سبز است که برگ‌های بسیاری دارد. در بین همۀ هم‌خانواده‌های سورل تنها دو مورد از آنها برای پخت‌وپز مناسب هستند: ترشک‌های باغچه‌ای یا معمولی که برگ‌هایشان پهن است و ترشک‌های فرانسوی که برگ‌های کو چک‌تری دارند و در باغچه‌های خانگی کشت می‌شوند. برگ‌های این دو می‌توانند خوراکی باشند و مثل لیمو به غذا طعم ترشی می‌دهند. ترشک‌های جوان‌تر را می‌توان در سوپ، سالاد و دمنوش‌ها استفاده کرد. این گیاه از لحاظ ظاهری شبیه به اسفناج است.
از برگ‌های ترشک می‌توان دمنوش مطبوعی تهیه کرد که برای سلامت قلب، کلیه، استخوان‌ها پوست و مو بسیار مفید است.
برای این دمنوش کافی است چند برگ سورل را با کمی چوب دارچین و در صورت تمایل چند عدد میخک در آب جوش بریزید و مثل چای دم کنید و بعد از دم کشیدن به آن شکر یا عسل اضافه و میل کنید. دمنوش سورل را می‌توانید سرد هم مصرف کنید. به این منظور چای دم کشیده را برای مدتی در یخچال قرار دهید تا سرد شود و بعد میل کنید.
توصیه‌های طب سنتی ترشک
برای درمان زخم معده این گیاه را بپزید و همراه با سماق میل کنید.
برای از بین بردن زگیل این گیاه را به موضع بمالید.
خوردن این گیاه مقاوت بدن را در مواجهه با بیماری‌ها بالا می‌برد.
برای درمان تورم لثه ترشک میل کنید.
برای درمان بیماری گواتر ترشک را به صورت سبزی خوردن میل کنید.
برای از بین بردن تب حدود ۱۵۰ گرم شیره ترشک را طی چند نوبت به بیمار بدهید.
برای از بین بردن سفتی شرائین ترشک را به صورت آش بپزید و میل بفرمایید.
این گیاه یک پاک کننده عالی است، برای پاک کردن شیشه روغنی چند برگ از آن را به همراه آب در شیشه بریزید و تکان دهید، این محلول چربی شیشه را کاملاً پاک می‌کند.
چه کسانی نباید سورل مصرف کنند؟
به علت وجود اکزالیک اسید بالا در ترشک مصرف بیش از حد آن است می‌تواند خطرناک باشد؛ اما مصرف آن به اندازه کافی خواص خوراکی و درمانی فراوانی دارد. برای پختن سورل نباید از ظرف آلومینیومی یا آهنی استفاده کرد چون ترکیبات آن با این فلزات واکنش داده و مواد مضر تولید می‌کند.
مصرف زیاد اگزالیک اسید توانایی بدن برای جذب کلسیم را کاهش می‌دهد که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود. هرچه سورل پیرتر و درشت‌تر باشد میزان اگزالیک اسید آن بالاتر است. پس استفاده از برگ‌های جوان آن بیشتر توصیه می‌شود.
مصرف بیش از حد از سورل می تواند منجر به اسهال، درد معده ، تهوع، استفراغ، سرگیجه و مشکلات کبدی شود.
افرادی که مبتلا به بیماری‌های پوستی یا آسم هستند باید از مصرف سورل اجتناب کنند.